Je producten zijn duurzaam – maar hoe laat je dat zien?

Frits van den Bos, Manager Innovatie bij GS1 Nederland, nam deel aan de expertgroep ‘The role of Product Data in Sustainability’ van Shopping Tomorrow. De centrale vraag van het onderzoek dat zij uitvoerden: Hoe kan ik een duurzaam product aanbieden en wat vraagt dat van mijn productdata?

Consumenten vragen erom

Een antwoord is hard nodig, blijkt uit recent onderzoek. 79% van de consumenten past het aankoopgedrag aan op basis van duurzaamheid. Maar slechts 36% van de producenten en retailers gelooft dat. Consumenten zijn kritisch en de bedrijven die daar niet op inspelen, lopen omzet mis. De volgende vraag is dan: hoe geef je die duurzaamheid weer?

Frits: "In de expertgroep, waarin verschillende producenten en retailers deelnamen, werd duidelijk dat er veel duurzame ambities zijn. De eerste stap is om die richting te geven: wat wil je precies bereiken en wat is je duurzame propositie? Maar dan kom je al snel op de vragen daarachter: hoe laat je zien dat producten duurzaam zijn? GS1 helpt daarbij met verschillende oplossingen. We hebben natuurlijk al tientallen jaren ervaring in standaarden voor het vastleggen en delen van productinformatie."

Consistente en bruikbare duurzaamheidsdata

Het gaat daarbij om data die door de hele keten heen consistent en bruikbaar moet zijn voor de verschillende gebruikers, legt Frits uit. "De fabrikant en de (online) retailer willen kunnen laten zien wat de duurzame kenmerken van het product zijn en de consument wil gemakkelijk checken of een keuze inderdaad duurzaam is. Met goede gestandaardiseerde data kun je daarvoor zorgen. Daarbij kun je verschillende stadia onderscheiden."

De eerste stap is het gebruiken van GS1 artikelcodes, ofwel GTIN’s (Global Trade Item Numbers). "Deze ‘gewone’ barcode kent iedereen en wordt door elke serieuze producent gebruikt,’ beaamt Frits. ‘Toch vormt deze een belangrijke schakel, want met zo’n barcode weten we zeker dat we het allemaal over hetzelfde product hebben. Door de barcode te checken via GS1 kun je zien wie de producent is van het product."

De tweede stap is een wereldwijd platform waarin een producent op productniveau een aantal productkenmerken meegeeft aan de barcode, zoals de merknaam, omschrijving van het product en de inhoud. Iedereen kan deze data inzien via ‘Verified by GS1’. Voor retailers zijn er automatische systeemkoppelingen mogelijk. "We gaan dit register de komende jaren uitbreiden met de mogelijkheid om links op te nemen naar informatiebronnen op het internet," vertelt Frits. "Bijvoorbeeld naar duurzaamheidsinformatie zoals keurmerken. We willen daarbij de mogelijkheid bieden om hier een extra check op te doen, om zeker te stellen dat de producent inderdaad beschikt over het keurmerk dat het invoert."

Dataplatform per sector

Voor de sectoren levensmiddelen en drogisterij, doe-het-zelf, tuin en dier en de gezondheidszorg zijn er meer mogelijkheden. Daar wordt namelijk al gebruik gemaakt van GS1 Data Source, een dataplatform voor uitgebreidere artikelgegevens zoals afmetingen en allergenen. In de levensmiddelen en drogisterij biedt GS1 Nederland bovendien een datakwaliteitsservice om te checken of data klopt met wat er op de verpakking staat. Frits: "In de fysieke retail willen winkeliers dat weten voordat een product op het schap komt. In e-commerce, waar het product vaak direct van de producent naar de consument gaat, is verificatie door een onafhankelijke partij nog belangrijker.’ De sectoren bepalen zelf welke gegevens ze relevant vinden om te delen via de database. Op dit moment staat er al data in over duurzaamheid - zoals keurmerken - maar het aanvullen met meer duurzaamheidsdata is relatief eenvoudig en daar voeren we al gesprekken over met de bij ons aangesloten bedrijven. Denk dan aan informatie over de samenstelling van verpakkingen."

Op weg naar een productpaspoort

Er is Europese wetgeving in de maak die bepaalt dat producten een productpaspoort moet hebben met informatie over de herkomst en de gebruikte materialen. GS1 participeert in Cirpass, het Europese project dat dit Digitale Product Paspoort (DPP) ontwikkelt, in eerste instantie voor autobatterijen. De wetgeving die op Europees niveau gemaakt wordt, stelt bovendien dat bedrijven inzicht moeten hebben in hun hele keten. Dat gaat verder dan het vertrouwen op een keurmerk. Bedrijven worden geacht te weten wat er gebeurt in de keten, door wie, wanneer en hoe. Ook daarvoor bestaan al GS1 standaarden om gebeurtenissen in de keten op een uniforme manier vast te leggen en zo de basis te leggen voor traceerbaarheid.

Veel data, één infrastructuur

Frits: "De materie kan ingewikkeld lijken, maar als je het goed beschouwt, gaat het ‘gewoon’ om extra data over producten. Ook al is die per sector anders. Het productpaspoort van een autobatterij heeft een ander soort gegevens nodig dan dat van een spijkerbroek. Hoe verschillend de informatiebehoefte ook is, de infrastructuur voor zulke data is al wel beschikbaar. We zijn met verschillende sectoren in gesprek om deze infrastructuur in te zetten om het productpaspoort te kunnen realiseren. Zeker bij informatie over duurzaamheid zie je dat er veel verschillende partijen in het spel zijn. De wetgever, de winkelier, verschillende soorten consumenten en de recycler: ze hebben allemaal een andere blik. Dit vraagt om een standaard voor het identificeren van producten en locaties om één taal voor het vastleggen en delen van de data. Dat is precies waar GS1 helpt."